วิธีการรักษาผมร่วง ผมบาง ตามสาเหตุของอาการผมร่วง

แนวทางในการรักษากลุ่มนี้ทาง ไทยแฮร์เซ็นเตอร์ จะต้องทำควบคู่กันไปคือ
1.ลดอิทธิพลของฮอร์โมนเพศชายที่หนังศีรษะ
2.ลดการอักเสบของผิวหนังที่ศีรษะ
3.ลดปัญหาหนังศีรษะมัน
4.เพิ่มสารอาหาร ออกซิเจน และเลือดไปหล่อเลี้ยงรากผมให้มากขึ้น
ผลการรักษานี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง ปัจจัยอย่างหนึ่งที่พบว่ามีความสำคัญมากคือ อายุของผู้ที่เข้ามารับการรักษา พบว่า
จากการสำรวจผู้ป่วยชาย 100 ราย ช่วงอายุ 24-55 ปี ของไทยแฮร์เซ็นเตอร์ ( ช่วงเวลาที่สำรวจ กันยายน 2551- เมษายน 2552 )
พบว่าอัตราความพึงพอใจของการรักษาจะมากในผู้ที่อายุน้อย
- อายุ 24-30 ปี อัตราความพึงพอใจประมาณ 85 % หลังการรักษา 3 เดือน แล้วเพิ่มขึ้นถึง 95% เมื่อรักษาครบ 6 เดือน
- อายุ 31-40 ปี อัตราความพึงพอใจประมาณ 75 % หลังการรักษา 3 เดือน แล้วเพิ่มขึ้นถึง 87% เมื่อรักษาครบ 6 เดือน
- อายุ 41-50 ปี อัตราความพึงพอใจประมาณ 65 % หลังการรักษา 3 เดือน แล้วเพิ่มขึ้นถึง 75% เมื่อรักษาครบ 6 เดือน
- อายุ มากกว่า 50 ปี อัตราความพึงพอใจประมาณ 62 % หลังการรักษา 3 เดือน แล้วเพิ่มขึ้นถึง 72% เมื่อรักษาครบ 6 เดือน

   * หมายเหตุ : ความพึงพอใจของผู้เข้ารับการรักษาไม่ใช่ผลที่ได้จากการรักษาว่าได้ผลมากน้อยเพียงใด แต่เป็นความพึงพอใจที่ผู้เข้ารับการรักษาได้แสดงออกจากการตอบแบบสอบถาม เพราะระดับความรุนแรงของผมร่วงผมบางในแต่ละรายที่มารับการรักษามากน้อยต่างกัน บางรายความคาดหวังเพียงมีแค่ผมขึ้นเพียงเล็กน้อย หรือผมหยุดร่วงก็พึงพอใจแล้ว เป็นต้น

ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับ โรคผมร่วงเป็นหย่อม (Alopecia Areata) ที่ควรทราบ บางข้อในตำราแพทย์ไม่ได้เขียนไว้ แต่เป็นการสังเกตได้ของแพทย์ที่ไทยแฮร์เซ็นเตอร์

1. โรคนี้ไม่ทราบสาเหตุแน่ชัดแต่มีความสัมพันธ์กับ การแพ้สารเคมี, ยาบางชนิด, ภาวะวิตกหรือความเครียดทางจิตใจ, ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันมาทำลาย รากผมตัวเอง
2. ลักษณะการร่วงอาจจะเป็นวงกลมหรือวงรีก็ได้ ขนาดใหญ่เล็กได้ทั้งนั้น บางครั้งเกิดหลายวงแต่ละวงลามใหญ่ขึ้นมารวมกันเหมือนกับเป็นวงใหญ่วงเดียว
3. อาจจะพบร่วมกับความผิดปกติของเล็บได้เช่น เล็บหนา เปราะ ผิวขรุขระ
4. ส่วนใหญ่ของผู้ที่เป็นโรคนี้จะไม่มีอาการแสดงออกทางโรคผิวหนังอื่นๆให้รู้ตัวมาก่อนเลย เช่น อาการคัน อักเสบ ปวดแสบปวดร้อน ฯลฯ ผู้ป่วยมารู้ตัวว่ามีผมแหว่งออกไปเป็นวงแล้วจากคนรอบข้างทัก คนที่ทักมักจะเป็น เพื่อนร่วมงาน ญาติ ช่างตัดผม เป็นต้น เมื่อเป็นใหม่ๆในระยะเวลาที่พึ่งเป็นมาเป็นวันหรือเดือน เมื่อมองที่รอยโรค คนส่วนใหญ่จะตกใจเพราะเป็นผิวหนังที่เรียบเนียนสีขาวอมชมพูอ่อนๆ มองไม่เห็นรูขุมขนเลย และคนส่วนใหญ่มักจะทึกทักเอาเองว่า เส้นผมไม่น่าจะขึ้นแล้วรูขุมขนปิดไปหมดแล้ว ซึ่งในความเป็นจริงแล้วตรงข้ามกับความรู้สึกของคนส่วนใหญ่เลย...เส้นผมยังมีโอกาสกลับมาขึ้นได้เหมือนเดิม แต่ในอีกกลุ่มหนึ่งที่มีลักษณะคล้ายๆกัน ที่มีประวัติผมแหว่งออกไปเป็นปีๆแล้ว มาหาแพทย์ลักษณะรอยโรคที่เป็นมีลักษณะเป็นวงเหมือนกัน มองไม่เห็นรูขุมขนเหมือนกัน แต่ผิวหนังตรงวงจะมีลักษณะเป็นมันประกายสะท้อนแสงไม่อมสีขาวชมพูอ่อนๆ ในกลุ่มนี้มักจะเป็นโรคที่ทำให้ ผมร่วงแบบเป็นแผลเป็น มีลักษณะเป็นวงกลมหรือวงรีเช่นกัน กลุ่มนี้เส้นผมจะไม่มีวันที่จะกลับมาขึ้นอีกเลย (Cicatricial Alopecia) และในกลุ่มที่ผมร่วงแบบเป็นแผลเป็นมักจะมีสาเหตุมาจากโรคผิวหนังบางชนิดที่พบได้ไม่บ่อย เมื่อเป็นระยะแรกๆอาจจะแยกยากจากโรคผมร่วงเป็นวง (Alopecia areata) แต่มักจะมีอาการทางผิวหนังมาก่อน เช่น คัน แสบร้อน ผิวหนังอักเสบ เป็นตุ่มสิวฝีหนอง ฯลฯ
5. โรคนี้สามารถเกิดได้ทุกที่ที่มีรูขุมขน เช่น หนวดเคราก็สามารถร่วงออกเป็นวงได้ หรือเกิดตำแหน่งอื่นๆอีกก็ได้
6. บางรายผมร่วงออกมามีลักษณะเลือดออกที่โคนผม
7. ที่ตำแหน่งชายขอบของวงผมร่วงจะพบผมเส้นสั้นๆ ที่มีลักษณะคล้ายเครื่องหมายอัศเจรีย์ หรือเครื่องหมายตกใจ (Exclamation mark hair - ! ! ! ! ! ! !) ความหมายคือจะมีการลีบเล็กลงของเส้นผมลงไปถึงโคนรากผม เชื่อว่าเกิดจากการมีการอักเสบของรากผม และในไม่ช้าผมที่มีลักษณะดังกล่าวก็จะร่วงออกไปทำให้วงผมร่วงเป็นหย่อมขยายตัวใหญ่ขึ้น
8. ผิวหนังตำแหน่งที่ผมร่วงเป็นหย่อมมีลักษณะเนื้อเป็นสีขาวอมชมพูเรือๆ ขนที่ขึ้นเล็กมาก เป็นขนอ่อนสีขาว
9. เมื่อหายผมที่ขึ้นใหม่อาจจะไม่ปกติเช่น มีสีเปลี่ยนเป็นสีขาว (เมื่อเวลาผ่านไป ผมจะกลับมาเป็นสีปกติเอง)
10. โรคนี้ไม่อันตรายร้ายแรงใดๆทั้งสิ้น ไม่ติดต่อไปยังผู้ใด ไม่ใช่มะเร็ง ไม่มีโรคร้ายซ่อนเร้นอยู่ ไม่ใช่เชื้อรา ไม่ใช่เอดส์ แต่มักจะสร้างความวิตกกังวลอย่างมากให้ผู้ป่วย ซึ่งเมื่อวิตกกังวลมากก็จะเป็นเหตุให้รอยโรคลุกลามขยายตัวกว้างขึ้นอย่างรวดเร็ว บางครั้งผมร่วงจนหมดศีรษะเลย (Alopecia Totalis)
11. สามารถหายเองได้ ภายในระยะเวลา 6 เดือน - 2 ปี
12. โรคผมร่วงเป็นวงนี้เวลาหายหรือโรคลดความรุนแรงลง มักจะเริ่มมีผมขึ้นที่กลางวงก่อนและมักจะเป็นขนอ่อนสีขาวๆ
13. ในกลุ่มที่มีขนที่อื่นในร่างกายร่วงร่วมด้วย ไม่ว่า ขนคิ้ว ขนตา หนวด ขนหน้าแข้ง ขนในร่มผ้า กลุ่มนี้มักไม่ค่อยหายเอง หรือในคนที่มีประวัติเป็นซ้ำหลายๆครั้งในรอบ 5 ปี มักจะต้องพึ่งยาในการรักษา
14. หากเกิดกับคนที่มีบุคลิกภาพพิเศษ ย้ำคิดย้ำทำ มีความกังวลเป็นนิจ เป็นคนเจ้าระเบียบ เคร่งครัดในระเบียบวินัย พักผ่อนน้อย เครียดเป็นกิจวัตร อาการผมร่วงเป็นวงมักไม่หายเองจะต้องพึ่งการรักษาจากแพทย์ คนเหล่านี้เมื่อมาพบแพทย์จะตรวจสภาพจากภายนอกมีลักษณะที่สำคัญคือ สีหน้าจะแสดงออกถึงความวิตกกังวล ขอบตาด้านล่างทั้ง 2 ข้างจะมีลักษณะคล้ำแสดงออกถึงการพักผ่อนน้อยและวิตกกังวล
15. โรคผมร่วงเป็นวงนี้ ที่ไทยแฮร์เซ็นเตอร์ จะพบผู้ป่วยโรคนี้ชุกขึ้นในช่วง กุมภาพันธ์ - พฤษภาคม ของทุกปี และพบในกลุ่มคนที่ทำงานเกี่ยวกับตัวเลข เช่น สำนักบัญชี งานบริษัทเกี่ยวข้องกับงานบัญชี งานด้านกฏหมาย ฯลฯ ซึ่งในช่วงดังกล่าวเป็นช่วงที่ประเทศไทยกำหนดให้มีการส่งงบดุลบัญชีประจำปีของนิติบุคคลต่อทางราชการ ซึ่งเป็นไปได้ว่าลักษณะงานที่เกี่ยวข้องกับตัวเลข การเร่งรัดของงานอาจจะสร้างภาวะวิตกกังวลและความเครียดให้คนทำงานมากขึ้น จนเป็นเหตุให้เกิดอาการ ผมร่วงเป็นวง มากขึ้นในช่วงนี้
16. โรคผมร่วงเป็นวงนี้บางคนเรียกโรคAA (Alopecia Areata) และอธิบายการเกิดว่าเป็นโรคเม็ดเลือดขาวกินรากผม แต่โดยหลักการเกิดนั้นเกิดจากระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายแปรปรวนทำให้ ร่างกายสำคัญผิดว่ารากผมคือสิ่งแปลกปลอม จึงมี การทำลายรากผมตัวเอง เกิดขึ้น แต่การทำลายรากผม หรือรากขนตัวเองนั้นสามารถเกิดได้ทั้งแบบร่างกายส่งเม็ดเลือดขาวไปกินหรือร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันไปทำลาย เป็นได้ทั้งสองแบบ
17. ในช่วงการระบาดของโรคโควิด-19 พบคนไข้ที่มีปัญหาผมร่วงเป็นวงมากขึ้นอย่างมีนัยยะสำคัญ ซึ่งส่วนใหญ่สัมพันธ์กับการได้รับวัคซีนแอสตราเซเนกา (AstraZeneca) ซึ่งจะเกิดได้หลังได้รับวัคซีนในช่วงประมาณ 1-6 เดือน หรือพบมากขึ้นในผู้ป่วยที่มีประวัติว่าติดเชื้อโควิดมาก่อนในช่วง 1-6 เดือนที่ผ่านมา กลไกการเกิดเชื่อว่าสัมพันธ์กับภาวะเครียดของผู้ป่วยเอง
18. อ่านสาเหตุอื่นที่ทำให้ผมร่วง

แนวทางการรักษาในกลุ่มนี้ ไทยแฮร์เซ็นเตอร์ แนะนำให้หยุดยาที่เป็นสาเหตุ แบบสิ้นเชิง หากไม่สามารถหยุดได้ แนะนำให้ไปใช้ยาตัวอื่น ที่ให้ผลการรักษาแบบทดแทนกันได้แทน นอกจากนี้แล้วยังต้องประเมิน ภาวะการขาดสารอาหารและวิตามินว่าเป็นกลุ่มใดตัวใด แล้วให้ทดแทนในปริมาณที่สูง ร่วมกับให้ยาในกลุ่มที่เพิ่มออกซิเจนและเลือดไปเลี้ยงรากผมโดยทันที เพื่อการฟื้นฟูรากผมที่ยังคงอยู่ และกระตุ้นรากผมที่กำลังจะหมดสภาพแบบถาวร ผลการรักษา ในกลุ่มนี้ค่อนข้างจะได้ผลเป็นที่พึงพอใจมาก แต่ต้องใช้เวลาต่อเนื่องประมาณ 6-12 เดือน

การรักษาในกลุ่มนี้จะยากมากหากไม่ทราบสิ่งที่แพ้ชัดเจน แล้วผู้ที่มีอาการผมร่วงยังคงสัมผัสสารเคมีเหล่านั้นอยู่ทุกวันซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นสารเคมี ที่ปนเปื้อนอยู่ในละอองอากาศในที่ทำงาน แต่ถ้าพบสิ่งที่แพ้ จากประวัติการเคยสัมผัสชัดเจน การรักษาก็เป็นเรื่องไม่ยากนักและการฟื้นฟูรากผม ให้ผมกลับมาขึ้นแบบปกติ หยุดอาการผมร่วงได้แบบฉับพลัน สามารถกระทำได้โดยง่ายและผลการรักษาเป็นที่พึงพอใจมาก ระยะเวลาการรักษาประมาณ 4-5 เดือน